De weg is het oefenen. Het oefenen is het gaan.
Wat we tegenkomen is onbekend.
Wat wij tegenkomen komt een ander niet tegen. Alleen wij kunnen zoals we zijn dát tegenkomen, ervaren en beleven wat in ons en buiten ons is. In ons en buiten ons zijn één. Wij zijn één. De oefening is het loslaten. Al het geleerde, al het beleefde, al het ervarene loslaten. Loslaten en leeg worden.
Leeg worden is gevuld worden door het onbekende. Leeg worden is de hoogste activiteit.
Wat is de werkelijkheid, die van het gehaaste, verongelijkte ik, of die van de
rustige constatering dat alles voorbijgaat –
behalve dat moment dat die duidelijk is?
Dit kan de beginvraag van een nieuw leven zijn, tenminste als…
Als je niet terugvalt in de durende onmin van je ik.
Als je tijd vrijmaakt om je hele zelf te leren kennen.
Het zelf dat er was vóór je geboorte en er is na je dood.
Dat vraagt inspanning en discipline,
dag aan dag, natuurlijk.
En je moet zóveel van jezelf houden
dat je je de tijden dat het niet lukt het niet kwalijk neemt.
Je bent immers nog niet héél,
alleen onderweg.
Dat onderweg zijn is fantastisch.
het lichaam is gewend … – zolang het nog niet met meditatie in aanraking geweest is – dat het door de geest tegengewerkt wordt in wat het graag zou willen. De geest is altijd bezig , met alles om zich heen, met alles wat er gebeuren moet, kortom met het gewone leven dat we allemaal leven. In die aandacht van de geest is geen plaats voor de behoeften die het lichaam kent.
Het lichaam zou graag altijd in de basis zijn, dichtbij het grote mysterie, het onbegrijpelijke, het tijdloze. Dat is nog niet het mysterie zelf – wij zijn allemaal dat mysterie – maar voor het lichaam is de bekkenbasis daar het dichtst bij. Dus we moeten het lichaam, langzamerhand de kans geven om het leven wat het heeft – ook al heeft het altijd tegenstand – volledig te leven.
Het is dus het vrijlaten van iets dat gekooid is, het opnieuw bevestigen dat je een heel mens bent. Maar de oerkern die erin verborgen is, houdt niet op als je lichaam opgebruikt is en teruggaat naar de aarde. … Als dat eenmaal tot je doorgedrongen is gaat de oefening veel makkelijker – als je gewoon uitgaat van het feit dat je een bepaalde tijd van leven hebt, maar al die tijd dat je op aarde bent, dat je dit lichaam hebt, óók dat eeuwige beginsel bent.
De meditatie draait erom dat je, tijdens die tijdelijke fase, die je doorloopt van geboorte tot dood, die eeuwige mens in jezelf ervaart – niet wegzet als ‘god’ of ‘brahman ‘of ‘tao’, maar dat die een werkelijkheid voor je is. Daar gaat het om. … Het gaat erom de tijd die je gegeven is – dat je je lichaam hebt, en de mogelijkheden van lichaam en de mogelijkheden van het bewustzijn, zó te gebruiken dat je niet alleen dat eeuwige [het mysterie] in jezelf erváárt, maar er ook een uitdrukking van bent.
Maarten Houtman
Maarten Houtman werd in 1918 geboren op een rubberplantage aan de rand van het oerwoud in de hete laagvlakte van Midden Java. In de grote allesbeheersende natuur, waar de mens maar een nietig onderdeel is, werd hij van jongs af dagelijks geconfronteerd met het mysterie van geboorte en dood en het onverklaarbaar lijden dat de hele schepping doortrekt.
Later zou hij in een Japans krijgsgevangenkamp een dieper inzicht krijgen in de concrete situatie waarin de mens verkeert en wat nodig is om tot een kwetsbaar en aandachtig leven te komen. Een leven waarin de ander en de wereld om zichzelfs wil wordt ervaren, zodat werkelijke communicatie mogelijk wordt.
De oefenwijze, waarin de objectloze Zenmeditatie gecombineerd wordt met de oeroude Taoïstische adem- en energieoefeningen, noemde hij Tao-Zen. Meer dan vijftig jaar oefende hij in groepen het stille zitten, za-zen, de uitwisseling in het gesprek en de bijbehorende bewegings-oefeningen, die de oefenende op den duur in staat stelt in het ongeduldige en haastige leven een vaste basis te vinden, van waaruit hij rustig en onbevreesd kan leven. [Red.: Boeken van Maarten Houtman zijn te downloaden via het boeddhistischarchief.nl]
Maarten Houtman is op 5 januari 2011 overleden. – www.taozen.nl
