Elk van de tienduizend dingen heeft van nature zijn eigen waardevolle functie, en functioneert op natuurlijke wijze met betrekking tot alle andere dingen. Het alledaagse bestaan hoort bij wat onpeilbaar is, zoals een deksel past op een pan. Het ondoorgrondelijke harmonieert met het alledaagse, zoals twee evenwijdige pijlen samen komen aan de einder.

Deze woorden wijzen naar de Grote Werkelijkheid. Oordeel niet. Als je de Weg niet ziet, zie je die ook niet als je hem gaat. Als je de Weg gaat, is hij noch nabij, noch veraf. Als je de Weg uit het oog verliest, zie je meteen bergen en rivieren die in de weg staan. Vol respect zeg ik tot hen die verlicht willen worden: of het nu overdag is of ‘s nachts, verspil geen tijd!

Sekito Kisen

Ton Lathouwers zegt over dit fragment uit de Sandokai van Sekito Kisen: “Het boeddhisme waarschuwt er ons net als het christendom voortdurend voor: ‘Oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt.’ Die woorden lijken te verwijzen naar een strenge beoordeling achteraf van … God … Maar de Griekse vertaling legt het veel dichter bij … de actuele mens: ‘Oordeelt niet, opdat gij uzelf niet oordeelt.’ staat er letterlijk.
In de staf die je breekt over een ander veroordeel je jezelf. Want je schept meteen al oordelend een structuur, een bepaling, een coördinatenstelsel dat uiteindelijk ook jou vangt. ‘Oordeel niet’ betekent evenwel geen passiviteit, geen milde sereniteit van ‘alles’ is gelijk. Het betekent precies luisteren naar de stem van je hart en daarnaar handelen. Niet de van buitenaf opgelegde regels waaraan wij ons grif en graag overgeven zijn meer bepalend, maar de stem van binnenin. … Het gebeurt niet in het luchtledige, niet vrijblijvend, maar hier en nu, middenin de wereld met haar schoonheid en haar problemen. Waar het alledaagse en ondoorgrondelijke elkaar met een tijdloze intimiteit raken als een pan haar deksel.”

Volledige tekst Sandokai: (meer…)